Franse wetgevers werken aan een wetsvoorstel voor zeer ruime mogelijkheden tot euthanasie. Katholieke kringen baren zich zorgen: zij zien liever maatregelen tegen de schrijnende tekorten in de palliatieve zorginstellingen.

Maandag werd een wetsvoorstel aan het Franse parlement gepresenteerd dat, als het ongewijzigd aangenomen zou worden, zou betekenen dat Frankrijk de meest flexibele euthanasiewetgeving ter wereld krijgt: ruimer zelfs dan bijvoorbeeld Canada of België, de landen met de meest liberale wetten op hulp bij zelfdoding door artsen.

Vertekend beeld

Volgens opiniepeilingen is negentig procent van de Fransen voorstander van ‘actieve hulp bij sterven’. Pater Bruno Saintôt, hoofd biomedische ethiek in het jezuïtische onderzoeksinstituut Centre Sèvres in Parijs, waarschuwt dat dergelijke peilingen een vertekend beeld kunnen geven. “Als je mensen vraagt of ze hun leven zouden willen kunnen verkorten bij ondraaglijk lijden, zal de vraag zeker een positief antwoord uitlokken.”

“De termen ‘euthanasie’ en ‘hulp bij zelfdoding’ worden niet genoemd in het wetsvoorstel van de regering, hoewel ze er centraal in staan”, aldus Saintôt. Hij vindt het “een ernstige zaak om het geweten op deze manier te verdoven”.

Saintôt ziet in het besproken wetsvoorstel “de markering van het einde van een samenleving die beïnvloed is door het christendom”. Hij denkt dat de maatschappij “geleidelijk is geëvolueerd” tot het punt waarop hulp bij een zelfgekozen dood niet langer taboe is.

Palliatieve zorg

In 2016 werden in Frankrijk het recht op diepe en continue sedatie en een verbod op euthanasie wettelijk vastgelegd. Katholieke experts en verschillende Franse zorgverleners zijn van mening dat het belangrijk is om niet verder te gaan dan dat punt. Zij hopen dat de palliatieve zorg verbeterd wordt; de Franse bisschoppen deden in maart daartoe nog een oproep.

Een wet uit 1999 bepaalt dat palliatieve zorg voor iedereen toegankelijk moet zijn, maar volgens Saintôt is dat in de praktijk niet het geval. “Opeenvolgende regeringen zijn er niet in geslaagd om dit recht op palliatieve zorg hard te maken.”

Tachtig procent onderbemand

“Vandaag de dag is er een ernstig tekort aan gekwalificeerde mensen in de palliatieve zorg, door een gebrek aan aandacht voor dit medische specialisme en een gebrek aan financiering. Instellingen en diensten voor ouderen hebben moeite om aan de behoeften van de mensen te voldoen”, zegt Saintôt. Volgens hem is tachtig procent van de palliatieve zorginstellingen onderbemand.

“De nieuwe wet die de toegang tot de dood vergemakkelijkt, zal de palliatieve zorg aanzienlijk verzwakken”, benadrukt Saintôt. “Actieve hulp bij het sterven zal de oplossing lijken voor de tekortkomingen van de palliatieve zorg. Het zal gemakkelijker zijn, minder kosten en de norm worden.”

“De kwestie van de kosten van ouderenzorg speelt een belangrijke rol”, denkt hij. “Onder het mom van vrijheid zal ‘actieve hulp bij het sterven’ een utilitaire maatregel zijn.” Oftewel: euthanasie als alternatief voor lange zorgtrajecten.

‘Nieuw dogma’

“De individuele vrijheid is het nieuwe dogma geworden”, concludeert Saintôt. “Maar het zal niet lang standhouden als de maatschappelijke solidariteit desintegreert, zoals we vandaag kunnen zien met de moeilijkheden om verplegend personeel te werven, dat ten dienste staat van het algemeen welzijn.”

De Assemblée Nationale zal twee weken discussiëren over het huidige wetsvoorstel en er op 11 juni over stemmen. In het najaar wordt het voorstel naar de Senaat gestuurd. De politieke partijen hebben geen steminstructies gegeven, zodat elk parlementslid vrij is om naar eigen geweten te stemmen.