Katholieke kerkleiders hebben verheugd gereageerd op een uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, waaruit volgt dat landen niet verplicht zijn om hulp van een arts bij zelfdoding toe te staan. Tegelijkertijd uiten zij hun bezorgdheid over de in het vonnis gewekte suggestie dat hulp bij zelfdoding in de toekomst erkend zou kunnen worden als een mensenrecht.

“Dit vonnis gaat grotendeels over procedurele kwesties, maar het is een zeer goed resultaat”, zei Marco Ganci, de permanente vertegenwoordiger van de Heilige Stoel bij de Raad van Europa. “Er werd gesuggereerd dat de weigering om hulp bij zelfdoding toe te staan in strijd was met het recht op een privé gezinsleven zoals vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit is nu verworpen.”

De Italiaanse priester reageert daarmee op de uitspraak van 13 juni van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, Frankrijk, dat Hongarije de mensenrechten niet had geschonden door te weigeren een terminaal zieke patiënt te helpen sterven.

Gevolgen op lange termijn

Ook een katholieke bisschop uit Groot-Brittannië, waar nieuwe wetgeving om ‘begeleid sterven’ toe te staan wordt overwogen, prijst de laatste uitspraak, maar waarschuwt voor de gevolgen op de lange termijn.

“Ik ben blij met de uitspraak dat er geen recht is op sterven met hulp van een arts – en ook met de aanbeveling van het Hof dat palliatieve zorg van hoge kwaliteit, met toegang tot effectieve pijnbestrijding, essentieel is om een waardig levenseinde te garanderen”, aldus hulpbisschop John Sherrington van Westminster, verantwoordelijk voor medisch-ethische kwesties bij de bisschoppenconferentie van Engeland en Wales.

“Maar de opmerking in het vonnis dat de Europese Conventie moet worden geïnterpreteerd en toegepast in het licht van de huidige tijd is verontrustend”, voegt hij daaraan toe.

‘Onheilspellende tekenen’

Vincenzo Bassi, voorzitter van de Federatie van Katholieke Gezinsverenigingen in Europa, sluit zich daarbij aan. Hij noemt de uitspraak van het mensenrechtenhof “een overwinning voor het Europese grondbeginsel van subsidiariteit” – dat de bevoegdheden van Europese instellingen “niet verder mogen reiken dan de nationale bevoegdheden van de lidstaten.”

Hij waarschuwt echter dat er ook “onheilspellende tekenen” zijn in het vonnis dat er een “indruk van consensus” ontstaat rond nieuwe mensenrechten. “Wanneer hulp bij zelfdoding wordt voorgesteld als een recht, herhalen we dat dit onverenigbaar zou zijn met de menselijke waardigheid”, zegt Bassi.

In steeds meer landen legaal

Verscheidene Europese landen – zoals Nederland, België, Oostenrijk, Zwitserland, Luxemburg, Portugal en Spanje – staan hulp bij zelfdoding toe ondanks een resolutie van de Raad van Europa uit 2012 waarin dit wordt veroordeeld.

Ook is een vergelijkbare wet om het toe te staan in de maak in het van oudsher katholieke Frankrijk en wordt het overwogen in Groot-Brittannië, Finland, Ierland, Noorwegen en Zweden.