Een Vlaamse vrouw moet volgens de rechter een schadevergoeding krijgen omdat ze niet wordt toegelaten tot de diakenopleiding. De uitspraak heeft serieuze implicaties voor de Kerk, die meer van dit soort zaken voor de kiezen kan krijgen.
Veer Dusauchoit (62) uit de Vlaams-Brabantse plaats Herent is al ruim dertig jaar actief in haar parochie, waar ze onder meer betrokken is bij uitvaarten en vieringen. Dat doet ze met veel overtuiging, maar iets steekt haar: ze mag niet de opleiding tot diaken volgen.
De diakenwijding is het laagste gewijde ambt in de Kerk. Diakens zijn niet bevoegd om brood en wijn te consacreren, maar mogen bijvoorbeeld wel tijdens vieringen uit het Evangelie lezen, preken en dopen. Vrouwen kunnen geen diaken worden, getrouwde mannen wel.
Hoewel de Kerk vrouwen niet toelaat tot het ambt van diaken, schreef Dusauchoit zich wel in voor de diakenopleiding. Tegen de VRT legt ze uit dat vrouwelijke diakens “een deel van de toekomst” zijn; deels vanwege het priestertekort, maar ook omdat ze het belangrijk vindt dat “leken kunnen voorgaan in vieringen”.
Na haar inschrijving kreeg ze al snel te horen dat ze niet kon worden toegelaten tot de diakenopleiding, omdat vrouwen geen diaken kunnen worden. Ze stapte daarop naar kardinaal Jozef De Kesel, die destijds nog aartsbisschop van Mechelen-Brussel was, en later ook naar diens opvolger Luc Terlinden, maar ving bij hen beiden bot. Volgens Dusauchoit werd ze niet uitgenodigd om de afwijzing te bespreken.
Ze besloot daarom nog een stap te zetten – ditmaal naar de rechter. Met een rechtszaak wilde ze toelating tot de diakenopleiding juridisch afdwingen. “De beslissing van aartsbisschop De Kesel en Terlinden om mij het recht te ontzeggen om de opleiding tot diaken te volgen, louter en alleen omdat ik een vrouw ben, is volgens mij in strijd met het beginsel van gendergelijkheid, onrechtmatig en ook juridisch foutief”, schreef ze in mei in een open brief waarin ze haar motieven verklaarde.
De rechter in Mechelen gaf haar gelijk en oordeelde dat er sprake is van discriminatie. Zowel De Kesel als Terlinden is veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 1500 euro. Die beslissing kan in hoger beroep nog worden aangevochten.
“Dusauchoits ongeduld plaatst niet alleen de Vlaamse Kerk met de rug tegen de muur, maar dreigt ook een precedent te scheppen.”
Tweet dit!
“Ik ben blij voor alle vrouwen in de Kerk die van alles doen maar daar geen erkenning voor krijgen”, reageert Dusauchoit op de uitspraak tegenover de VRT. “De vraag is: welke toekomst wil de Kerk hebben? Is het een Kerk met priesters? Prima, die hebben ook een rol, maar de Kerk heeft geen toekomst zonder leken en zonder vrouwen.”
Dusauchoit kan dus mogelijk een schadevergoeding verwachten, maar aan de diakenopleiding kan ze alsnog niet beginnen. Vanwege de scheiding tussen Kerk en staat en de grondwettelijke godsdienstvrijheid heeft een rechter namelijk niets te zeggen over wie wel en niet op een opleiding van de Kerk mag worden toegelaten.
De vrouw had kunnen weten dat de deur van de diakenopleiding niet zou bezwijken onder haar juridische breekijzer. Bovendien streefde ze met haar gang naar de rechtbank niet eens na dat ze uiteindelijk ook de diakenwijding zou mogen ontvangen: “Ik vraag geen wijding, ik vraag om toegelaten te worden tot een opleiding”, vertelt ze tegen de VRT.
Waarom dan toch een zinloze strijd aangaan? In haar open brief deelde ze dat ze zich “vanuit frustratie” had aangemeld voor de opleiding. In die brief meldde ze ook dat naar de rechter stappen “niet haar eerste keuze” is, “maar dit duurt al veel te lang en het geduld geraakt op, niet alleen bij mij”.
Dusauchoit vraagt van aartsbisschop Terlinden het onmogelijke, namelijk om de eenheid met Rome en de wereldkerk op het spel te zetten. Extra pijnlijk is dat Terlinden persoonlijk voorstander is van de diakenwijding voor vrouwen: “Ik vind wel dat vrouwen diaken moeten kunnen worden. Dat werd hen ook toegestaan in het begin van de kerkgeschiedenis”, zei hij in december in een interview met het blad De Morgen.
Hoewel paus Franciscus in mei in een interview zei dat hij niet openstaat voor het wijden van vrouwelijke diakens, is het gespreksonderwerp geen taboe in de Kerk; in 2020 richtte de paus bijvoorbeeld een studiegroep op die onderzoek deed naar de mogelijkheden en ook tijdens de synode over synodaliteit blijft het onderwerp terugkomen.
Dusauchoits ongeduld plaatst niet alleen de Vlaamse Kerk met de rug tegen de muur, maar dreigt ook een precedent te scheppen. Als de uitspraak in haar voordeel in hoger beroep standhoudt, kan dat aanzuigend werken op anderen die met wensen in strijd met het kerkelijk recht rondlopen.
In afwachting van een eventueel hoger beroep valt tot dusver alleen te concluderen dat deze kwestie alleen maar verliezers kent. De Kerk in Vlaanderen, die mede vanwege de misbruikdocumentaire Godvergeten toch al geen potje meer kon breken bij menig Vlaming. Luc Terlinden, die gestraft wordt vanwege regels die hij niet kan veranderen. En Veer Dusauchoit zelf, die alsnog geen diaken mag worden.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
